3 Ons personeel

Onze medewerkers dragen elke dag direct én indirect bij aan alle facetten van kwaliteit van ons primaire proces. We verwachten van onze medewerkers vakinhoudelijke professionaliteit, duurzame inzetbaarheid, samenwerking en veerkracht. Het is vanzelfsprekend dat we investeren in de medewerkerslevensloopbaan. In 2022 is het plan 'Samen werken aan strategisch HRM' opgesteld met daaraan gekoppeld het HR-meerjarenplan 2022 – 2024. In dit jaarverslag reflecteren we op 2023.

Strategisch HR-beleid
2023 stond onder andere in het teken van beleidsontwikkeling. De strategische HR-speerpunten 2022- 2024 (1: de opbouw van personeel en organisatie 2: professionaliseren en ontwikkelen 3: duurzame inzetbaarheid 4: Basis op orde) die in het plan Samen werken aan strategisch HRM worden geactualiseerd aan de hand van het nieuwe Koersplan 2023 -2027 en het daaraan gekoppelde sectorplan HR dat is gemaakt in 2023. Daarnaast wordt de opdracht van het ministerie om te focussen op het voeren van strategische HR-beleid hierin meegenomen. 

Het volgende beleid is in 2023 vastgesteld: 

• De Integriteitscode;
• Protocol seksueel grensoverschrijdend gedrag;
• Arbobeleid;
• Verzuimbeleid en Verzuimprotocol;
• Beleid Overplaatsing;
• Beleid Bovenformatie;
• Werken aan verbetering en Inductiebeleid VO. 

(strategisch) HR staat op hoog op de agenda en komt structureel aan de orde in diverse overleggen, waaronder:

• Raad van toezicht: In de commissie Onderwijs & Kwaliteit van de raad van toezicht zijn de strategische HR-thema’s een vast onderdeel van het overleg;
• Gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR’s);
• Voortgezet onderwijs: de commissie Personeel en Arbo voortgezet onderwijs, samengesteld uit personeelsleden van de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (gmr) voortgezet onderwijs en een vertegenwoordiging van de afdeling HR, bereiden de HR-thema’s voor de gmr-overleggen.
• Primair onderwijs: Vanaf 2022 wordt er ook gewerkt met een commissie Personeel en Arbo.
• Portefeuilleoverleg HR: Intern hebben wij een adviesorgaan met HR-deskundigen en schoolleiders die adviseren, signaleren en informeren over de HR-onderwerpen.

Op lokaal en regionaal niveau delen we onze kennis en werken we samen met andere schoolbesturen. Zo participeren we binnen de regionale aanpak personeelstekort PO en VO/MBO (RAP) en andere netwerken. We zijn tevens ambassadeur van Schoolplein-Noord. In 2023 hebben we het besluit genomen om te participeren in de Onderwijsregio Groningen VO in oprichting.

Feiten en cijfers
Onderstaand is de totale formatie van ons organisatie te zien, opgesplitst in de verschillende bedrijfsonderdelen (peildatum 31-12-2023).

Hieronder is de verdeling tussen vaste en tijdelijke contracten te zien voor de totale formatie van ons organisatie (peildatum 31-12-2023)

Elke dag werken we aan de kwaliteit van onderwijs vanuit de principes van een lerende organisatie. Vanuit hoge verwachtingen leren en werken we samen, en bieden kansengelijkheid voor groei en ontwikkeling van leerlingen en medewerkers met oog voor de onderlinge verschillen. We vinden het belangrijk dat onze medewerkers zich blijven ontwikkelen en duurzaam inzetbaar zijn en blijven. Wij dagen onze medewerkers uit om vanuit een sterke basis nieuwe vaardigheden aan te leren, verdieping aan te brengen en met elkaar het onderwijs te verbeteren. Kansrijk voor medewerkers betekent ook goed en aantrekkelijk werkgeverschap. 

Het voordeel van een grote organisatie is dat dat we hiervoor veel mogelijkheden hebben: op de eigen locatie, maar ook op andere plekken in de organisatie zoals professionaliseren via leernetwerken. Mooie voorbeelden uit ons collectief professionaliseringsaanbod 2023:

• Leernetwerken (met daaraan gekoppelde professionaliseringsactiviteiten) zoals vertrouwenspersonen vo, IB-leernetwerk po, IT-coördinatoren, teamleiders vo, high potentials, kunst en cultuur, Engels, orthopedagogen, preventiemedewerkers, administratieve medewerkers po en de rekencoördinatoren. In het koersplan zijn nieuwe leernetwerken opgenomen;
• Schoolleiders-opleidingsplekken voor aankomende schoolleiders (basisschool);
• Bovenschools introductieprogramma voor nieuwe leidinggevenden;
• Bovenschoolse opleiding NT2;
• Thematisch Beraad en de 24-uurssessies: voor het management en College van Bestuur;
• De voorbereiding gestart voor het leiderschapsprogramma teamleiders VO (start januari 2024).

Er wordt gewerkt aan het strategisch professionaliseringsplan 2024-2027. Dit plan geeft kaders en richting voor professionaliseren, leren en ontwikkelen voor de komende jaren. Het is gekoppeld aan de strategische koers en staat in verbinding met omgevingsinvloeden zoals samenwerking met de lerarenopleidingen en binnen de Onderwijsregio’s en de actualiteit op de arbeidsmarkt. Daarnaast stuurt elke school/afdeling op locatie- en individuele ontwikkeling.

Groninger Opleidingsschool (GOS)
De GOS is een samenwerkingsverband van de tweedegraads lerarenopleiding van de NHL, eerstegraads lerarenopleiding van de RUG, Instituut voor Sportstudies Hanze Hogeschool, Minerva, Prins Claus Conservatorium en Openbaar Onderwijs Groningen. Deze samenwerking heeft tot doel het gezamenlijk opleiden van docenten te realiseren. Voor onze organisatie is het tevens aanwas van nieuwe medewerkers. Aantal stagiaires schooljaar 2022-2023: 154. De GOS bereidt zich voor op de peerreview in 2024. 

Samen Opleiden en Professionaliseren primair onderwijs Noord-Nederland.
Vanuit ons bestuur zijn de volgende scholen formeel een opleidingsschool: De Beijumkorf, IKC Borgman Ebbinge, IKC Borgman Oosterpark, IKC Borgman Oosterpoort, De Starter, de Brederoschool en De Feniks. Daarnaast bieden bijna alle andere scholen in het primair en speciaal onderwijs stageplekken aan. In totaal waren in het schooljaar 2022-2023 92 stagiaires aan ons verbonden. Onze ambitie is dat elke school uiterlijk in 2030 een opleidingsschool is. We maken als organisatieonderdeel uit van de Opleidingsschool Noord-Nederland. 

In juni 2023 is het Bestuursformatieplan vastgesteld. Daarin wordt inzicht gegeven over de formatie schooljaar 2023-2024 met de doorkijk naar toekomstige ontwikkelingen die van invloed zijn op het personeelsbestand. Met het plan is ingestemd door de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad primair onderwijs en het heeft een positief advies gekregen van de gemeenschappelijke ondernemingsraad voortgezet onderwijs.

In vergelijking met 31 december 2022 is de personele bezetting op 31 december 2023 met 8 fte gestegen (+3 voortgezet onderwijs +5 speciaal onderwijs, -12 basisonderwijs en een gelijk bestand voor het ondersteuningsbureau). De afgelopen jaren laat het personeelsbestand een redelijk evenwichtige verdeling over de leeftijdscategorieën zien binnen het voortgezet en primair onderwijs. De uitstroom door natuurlijk verloop of anders wordt binnen beide onderwijssoorten goed opgevangen door jongere medewerkers. Het speciaal onderwijs wijkt hiervan af.

Bovenformatie
De regie op het begeleiden van boventallige medewerkers was intern belegd via de Commissie Overplaatsing. Dit beleid is in 2023 aangescherpt. Bij de start van 2023 was sprake van 0,8 fte bovenformatief, eind 2023 was dit 0,6 fte. In 2023 hebben zijn drie medewerkers van het sbo aangewezen als verplichte overplaatser. Dit is in het vierde kwartaal opgelost. Vervolgens zijn per 1 januari 2024 vijf medewerkers van het Kenniscentrum Openbaar Onderwijs (KCOO) aangewezen. De verwachting is dat deze medewerkers in 2024 een andere werkplek binnen Openbaar Onderwijs Groningen hebben.

Aanpak dreigend personeelstekort
Het personeelstekort in het onderwijs is landelijk een groot vraagstuk en vormt in het Noorden, hoewel in een andere orde van grootte, ook een probleem. Met name de vervangingsvacatures op de tekortvakken in het voortgezet onderwijs, leerkrachten primair onderwijs groepen 1 en 2, leerkrachten speciaal onderwijs en de docenten ISK zijn voor onze organisatie de moeilijkst vervulbaar.

De personeelstekorten in het onderwijs zijn de afgelopen jaren versterkt door:

• De NPO-gelden en andere subsidies;
• De nieuwe wet- en regelgeving zoals het WIEG-verlof;
• De nieuwe cao-afspraken zoals de uitbreiding van het individueel keuzebudget van 50 naar 90 klokuren.

Daarnaast is het hoge verzuim een belangrijke oorzaak voor de vraag naar (tijdelijk) personeel. Verder blijft de instroom studenten op de lerarenopleidingen voor het voortgezet onderwijs afnemen.

Voor een gezamenlijke aanpak van het tekort in onze regio nemen wij daarom actief deel aan de projecten Regionale Aanpak Personeelstekort PO en VO/MBO (wordt omgezet naar de onderwijsregio’s). Daarnaast zetten we in op:

• Nauwe samenwerking met de opleidingsscholen; samen opleiden en professionaliseren;
• Arbeidsmarktactiviteiten, zoals het organiseren van een netwerkcafé VO voor tijdelijke medewerkers en leraren in opleiding (lio’s) en bijeenkomsten voor lio’s in het primair onderwijs, wervingscampagnes;
• Het vroegtijdig bieden van perspectief aan leraren in opleiding (lio’s) en aan tijdelijke leerkrachten primair onderwijs en docenten in tekortvakken voortgezet onderwijs;
• Flexpoule voortgezet onderwijs;
• Trajecten voor zij-instromers;
• (Tijdelijk) uitbreiden van parttime contracten;
• Kweekvijver schoolleiders PO;
• Het stimuleren en faciliteren van het behalen van de tweede bevoegdheid.

Werkdrukmiddelen primair onderwijs
In het kalenderjaar 2023 was in totaal 2 miljoen euro beschikbaar aan werkdrukmiddelen voor onze scholen. De middelen zijn besteed aan de inhuur van extra personeel ten behoeve van onder andere vorming of behoud van extra groepen en dus kleinere klassen, vrijroosteren van leerkrachten voor andere werkzaamheden, extra onderwijsassistentie, administratieve ondersteuning en extra ondersteuning zorgleerlingen.

Voor de inzet van de collectieve werkdrukmiddelen op schoolniveau zijn de werknemers gezamenlijk aan zet. Zij gaan met elkaar in overleg over het nemen van maatregelen om de werkdruk te verminderen. De personeelsgeleding van de medezeggenschapsraad speelt hierbij per school, naast uiteraard de medewerkers zelf, een belangrijke rol. Aan het eind van het schooljaar 2023-2024 wordt de inzet van de middelen per school geëvalueerd, de input wordt meegenomen in het werkdrukplan voor het schooljaar 2024-2025.

Collectieve werkdrukmiddelen voortgezet onderwijs
Vanuit het landelijke onderwijsakkoord 'Samen voor het beste onderwijs' is sinds het schooljaar 2022-2023 structureel 300 miljoen euro per jaar beschikbaar voor de verlichting van de werkdruk. In de nieuwe cao-vo zijn afspraken gemaakt over de besteding van dit bedrag. Voor ons bestuur is hiervoor 2,8 miljoen euro beschikbaar. De helft van dit bedrag is bestemd voor individuele inzet (40 uur extra individueel keuzebudget per fte), de andere helft voor collectieve oplossingen.

Elke school voor voortgezet onderwijs heeft een werkdrukplan opgesteld dat is goedgekeurd door de personeelsgeleding van de MR. De hieruit voortvloeiende collectieve activiteiten ter vermindering van de werkdruk zijn in de begrotingen van de scholen opgenomen. Voor het budget over de periode tot en met schooljaar 2022-2023 geldt dat het overschot nog tot en met schooljaar 2024-2025 mag worden ingezet. Aan het eind van het schooljaar 2023-2024 wordt de inzet van de middelen per school geëvalueerd, de input wordt meegenomen in het werkdrukplan voor het schooljaar 2024-2025.

Individuele werkdrukmiddelen voortgezet onderwijs
Naast de collectieve werkdrukmiddelen is het individueel keuzebudget binnen het voortgezet onderwijs verhoogd van 50 klokuren naar 90 klokuren per fte. Voor de periode tot en met schooljaar 2022-2023 is ervoor gekozen de individuele werkdrukmiddelen uit de betalen, conform de overgangsbepaling in de CAO. Met ingang van schooljaar 2023-2024 zijn deze uren verwerkt in de taakuren van alle medewerkers.

De grafiek hierboven laat een stijging zien van het langdurig verzuim. Het verzuimpercentage 2023 is 6,9%. Dit is een stijging 0,7% ten opzichte van het jaar 2022. Binnen het primair onderwijs is sprake van een voortschrijdend verzuimpercentage van 5,9% (2022: 4,9), speciaal onderwijs 7,2% (2022: 7,9%), voortgezet onderwijs 7,6% (2022: 6,5%) en het OB 4,6% (2022: 5%). Binnen het PO en VO is een sterke stijging van het verzuim te zien. 

Per locatie wordt periodiek een verzuimanalyse opgesteld. Dit is een vast agendapunt voor het halfjaarlijkse gesprek tussen de school en het college van bestuur. We zien tussen scholen en afdelingen grote verschillen wat betreft de hoogte van het verzuimpercentage- en frequentie.

In 2023 hebben de nieuwe leidinggevende de verplichte verzuimtraining gevolgd. Bovendien zijn op scholen workshops georganiseerd over duurzame inzetbaarheid. 

Werkomstandigheden
In 2023 is het Medewerkersonderzoek 2023 uitgezet. 71% van de medewerkers heeft hieraan meegedaan (in 2021 was dit percentage 58%). De vervolgacties worden vastgelegd in een plan van aanpak per school/afdeling. De uitvoering van de verbeterplannen monitoren we tijdens de Q-gesprekken. Daarnaast wordt op bestuursniveau een verbeterplan opgesteld. Elke school heeft advies ontvangen van de veiligheidskundige van onze arbodienst over de actualisatie van het plan van aanpak (vanuit de RI&E). Bijna alle preventiemedewerkers hebben de basistraining preventiemedewerker gevolgd.