3. Ons personeel

Onze medewerkers dragen elke dag direct én indirect bij aan alle facetten van kwaliteit van ons primaire proces. We verwachten van onze medewerkers vakinhoudelijke professionaliteit, duurzame inzetbaarheid, samenwerking en veerkracht. Het is vanzelfsprekend dat we investeren in de medewerkerslevensloopbaan. In 2022 is het plan 'Samen werken aan strategisch HRM' opgesteld met daaraan gekoppeld het HR meerjarenplan 2022 – 2024.

Belangrijke HR-thema’s in het afgelopen jaar waren het toegenomen personeelstekort, de werkbalans, het terugdringen van het ziekteverzuim, implementatie van de nieuwe cao’s PO en VO, arbeidsmarktcommunicatie, uitvoering van de verbeteracties naar aanleiding van het medewerkersonderzoek 2021 en procesoptimalisatie. 

HR staat hoog op de agenda binnen ons bestuur en komt structureel aan de orde in diverse overleggen, waaronder:

• Raad van toezicht: in de commissie Onderwijs & Kwaliteit van de raad van toezicht zijn de strategische HR-thema’s een vast onderdeel van het overleg;
• Gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR's);
• Voortgezet onderwijs: de commissie Personeel en Arbo voortgezet onderwijs, samengesteld uit personeelsleden van de GMR en een vertegenwoordiging van de afdeling HR, bereiden de HR-thema’s voor de gmr-overleggen. 
• Primair onderwijs: In 2022 is de commissie Personeel en Arbo primair onderwijs ingericht. 
• Portefeuilleoverleg HR: Intern hebben wij een adviesorgaan met HR-deskundigen en schoolleiders die adviseren, signaleren en informeren over de HR-onderwerpen. 

Op lokaal en regionaal niveau delen we onze kennis en werken we samen met andere schoolbesturen. Zo participeren we binnen de regionale aanpak personeelstekort PO en VO/MBO (RAP) en zijn we in 2022 lid en tevens ambassadeur geworden van Schoolplein-Noord. 

Strategisch HR-beleid
De strategische HR speerpunten 2022 - 2024 die in dit plan zijn opgenomen, zijn enerzijds gekoppeld aan de speerpunten uit het koersdocument Strategisch beleidsplan 2019-2023, samen met de later toegevoegde prioriteiten en aandachtspunten vanuit het medewerkersonderzoek, het portefeuilleoverleg HR en gesprekken met medezeggenschap en medewerkers.

• Opbouw personeel en organisatie
• Professionaliseren en ontwikkelen
• Duurzame inzetbaarheid
• Basis op orde

Op basis van deze strategische thema's is een actieplan opgesteld met de concrete beoogde resultaten per jaar.

Feiten & cijfers
Hieronder wordt inzicht gegeven in het aantal medewerkers (fte), de verdeling per sector, de leeftijdsopbouw en de contractvorm binnen Openbaar Onderwijs Groningen. 

We streven naar een ambitieuze leercultuur waarin medewerkers intrinsiek gemotiveerd zijn om zich permanent verder te ontwikkelen en regie te voeren op eigen inzetbaarheid. Mede door de omvang kan Openbaar Onderwijs Groningen een aantrekkelijk collectief professionaliseringsaanbod bieden aan de medewerkers, zoals:

• De Openbaar Onderwijs Groningen Academie. Voor het schooljaar 2022 – 2023  bieden we professionaliseringsactiviteiten gekoppeld aan de thema’s hoogbegaafdheid, rekenen, taal, didactisch handelen, gedrag, technologie, voor- en vroegschoolse educatie en duurzame inzetbaarheid;
• Het Kenniscafé (gericht op het stimuleren van de onderzoekvaardigheden);
• Tweedaagse voor directeuren en rectoren;
• Thematisch Beraad: voor het management en college van bestuur;
• Leernetwerken: zoals vertrouwenspersonen VO, IB leernetwerk PO, IT coördinatoren, teamleiders VO en high potentials, kunst en cultuur en Engels. In 2022 zijn we gestart met het netwerk administratieve medewerkers PO en rekencoördinatoren;
• Schoolleiders-opleidingsplekken voor aankomende schoolleiders PO;
• Bovenschools introductieprogramma voor nieuwe leidinggevenden.

Daarnaast stuurt elke school/afdeling op locatie-, team- en individuele ontwikkeling. Nieuwe cao afspraak is dat elke leraar 16 professionaliseringsuren ten behoeve van basisvaardigheden en curriculumontwikkeling binnen de normjaartaak toebedeeld krijgt. 

Groninger Opleidingsschool (GOS)
De GOS is een samenwerkingsverband van de tweedegraads lerarenopleiding van de NHL Stenden, eerstegraads lerarenopleiding van de RUG, Instituut voor Sportstudies van de Hanzehogeschool en Openbaar Onderwijs Groningen. Deze samenwerking heeft tot doel het gezamenlijk opleiden van docenten. In 2022 zijn de opleiding Minerva en Prins Claus Conservatorium toegetreden tot het samenwerkingsverband VO. Het aantal stagiaires in schooljaar 2021 - 2022 bedroeg 153. De GOS bereidt zich voor op de peerreview in 2024.

Academische opleidingsschool  primair onderwijs Noord-Nederland.
Vanuit Openbaar Onderwijs Groningen participeren De Beijumkorf, IKC Ebbinge, IKC Oosterpark, IKC Oosterpoort, De Starter, Brederoschool en de Feniks. Daarnaast bieden bijna alle scholen in het primair en speciaal onderwijs stageplekken aan. In het schooljaar 2021-2022 zijn 45 LIO (leraar in opleiding) stagiaires in het PO ingezet. Op 1 september 2022 zijn 32 LIO-stagiaires gestart. In februari 2023 start een nieuwe lichting. Er wordt in 2023 het oprichten een opleidingsschool voor het primair onderwijs verkend. Dit in opmaat naar de wettelijke verplichting 100% Samen Opleiden in 2030.

Zoals elk jaar hebben wij ook in 2022 een bestuursformatieplan vastgesteld. Daarin wordt inzicht gegeven in de formatie van het schooljaar 2022-2023 en de doorkijk naar toekomstige ontwikkelingen die van invloed zijn op het personeelsbestand. De gemeenschappelijke medezeggenschapsraad primair onderwijs heeft met het plan ingestemd. De gemeenschappelijke ondernemingsraad voortgezet onderwijs heeft een positief advies gegeven.

Ten opzichte van vorig jaar is de personele bezetting met 55 fte hoger, hiervan 42 fte werkzaam in het VO.

De afgelopen jaren laat het personeelsbestand een redelijk evenwichtige verdeling over de leeftijdscategorieën zien binnen het voortgezet en primair onderwijs. De uitstroom door natuurlijk verloop of anders wordt binnen beide onderwijssoorten goed opgevangen door jongere medewerkers. Het speciaal onderwijs wijkt hier van af.

Bovenformatie
We voeren zelf regie op het begeleiden van boventallige medewerkers via de commissie verplichte overplaatsers. Bij de start van 2022 was sprake van 1,3 fte boven formatief, eind 2022 was dit 0,8 fte.

Aanpak dreigend personeelstekort
Het personeelstekort in het onderwijs is landelijk een groot en in het noorden een groeiend probleem. Dit is de afgelopen twee jaar versterkt door de NPO gelden, andere subsidies en nieuwe wet- en regelgeving zoals het WIEG-verlof. En het afgelopen jaar door de stijging van het verzuim. Voor het voortgezet onderwijs komt hier bovenop de uitbreiding van het individueel keuzebudget per 1 augustus 2022 van 50 naar 90 klokuren (nieuwe cao afspraak).

Verder neemt het aantal studenten voor met name de eerste- en tweede graad docentopleidingen af. Daarentegen trekt het aantal PABO-studenten aan.  

Bij de start van het schooljaar 2022–2023 waren vrijwel alle vacatures ingevuld. We zien wel dat de vervangingsvacatures steeds moeizamer in te vullen zijn. Dit betreft de tekortvakken voortgezet onderwijs, leerkrachten primair onderwijs groepen 1 en 2 en leerkrachten speciaal onderwijs.

Voor een gezamenlijke aanpak van het tekort in onze regio nemen wij actief deel aan de projecten Regionale Aanpak Personeelstekort PO en VO/MBO.

Daarnaast zetten wij in op:

• De invalpool voor het primair onderwijs in eigen beheer, inclusief de vaste flexpool;
• Nauwe samenwerking met de opleidingsscholen;
• Arbeidsmarktactiviteiten, zoals het organiseren van een sollicitatiecafé VO voor tijdelijke medewerkers en leraren in opleiding (lio’s) en bijeenkomsten voor lio’s in het primair onderwijs, wervingscampagnes;
• Het vroegtijdig bieden van perspectief aan leraren in opleiding (lio’s) en aan tijdelijke leerkrachten primair onderwijs en docenten in tekortvakken voortgezet onderwijs.
• Trajecten voor zij-instromers;
• (Tijdelijk) uitbreiden van parttime contracten;
• Kweekvijver schoolleiders PO;
• Het stimuleren en faciliteren van het behalen van de tweede bevoegdheid; 

Individuele werkdrukmiddelen voortgezet onderwijs
Naast de collectieve werkdrukmiddelen is het individueel keuzebudget binnen het voortgezet onderwijs verhoogd van 50 klokuren naar 90 klokuren.

Voor het schooljaar 2022-2023 is landelijk een overgangsregeling van kracht vanwege het moment van bekend worden van het onderhandelaarsakkoord nieuwe cao VO. Op basis van deze regeling kunnen bij het niet inzetten van het extra individuele keuzebudget de extra toegevoegde uren worden uitbetaald. Voor de periode januari 2022 tot en met juli 2022 (wel bekostiging, geen cao-verplichting) is door de VO-raad met de bonden een aanvullende afspraak gemaakt (met terugwerkende kracht), die overeenkomt met de overgangsregeling 2022-2023. Bij een fulltime aanstelling gaat het om 40 uren voor 2022-2023 en nog eens 23 uren voor de eerste zeven maanden van 2022, dus in totaal 63 uren. Hieronder de verdeling in 2022:

• Periode januari 2022 tot en met juli 2022, 23 uur naar rato, uitbetalen in december 2022.
• Periode augustus 2022 tot en met december 2022, 17 uur naar rato, uitbetalen in december 2022.
• Periode januari 2023 tot en met juli 2023, 23 uur naar rato, wellicht zijn er uitvoerbare maatwerkafspraken tussen medewerker en leidinggevende gemaakt die beter passen in het kader van individuele werkdrukvermindering. Restant wordt uitbetaald in juli 2023. Er wordt gekozen voor uitbetalen van de 23 uur (januari 2022 tot en met juli 2022) in december 2022 aangezien de periode al verstreken is, voor het uitbetalen van de 17 uur (augustus 2022 tot en met december 2023) wordt tegemoet gekomen aan wensen van diverse medewerkers om uit te betalen, met de constatering dat deze uren niet tot nauwelijks zijn ingezet.

Ziekteverzuim
Hieronder wordt het voortschrijdend verzuim per sector getoond. Voortschrijdend verzuim betekent het gemiddelde van een vast aantal opeenvolgende elementen in een tijdreeks. Zo wordt het 12-maands voortschrijdend gemiddelde verzuim berekend door van twaalf achtereenvolgende maanden het gemiddelde verzuim te berekenen. Als een kalendermaand is gepasseerd, wordt van die 12 maanden de oudste maand vervangen door de nieuwste maand, en wordt opnieuw het gemiddelde berekend. De seizoensinvloeden op het verzuim zullen zo niet zichtbaar zijn, maar wel de trend in het verloop van de jaren.

Per locatie is periodiek een verzuimanalyse opgesteld en dit is een vast agendapunt tijdens het Q-gesprek (halfjaarlijks overleg tussen scholen/sector met het college van bestuur). We zien tussen scholen en afdelingen grote verschillen wat betreft de hoogte van het verzuimpercentage- en frequentie. De Arbo Unie analyseert onze verzuimgegevens en rapporteert hierover aan Openbaar Onderwijs Groningen. De analyse over 2022 is op het moment van publiceren van dit jaarverslag nog niet gereed.

Binnen Openbaar Onderwijs Groningen volgt elke nieuwe leidinggevende een tweedaagse verzuimtraining. Dit om een uniforme aanpak en visie binnen Openbaar Onderwijs Groningen te bewerkstelligen. In 2022 hebben 15 leidinggevenden deze training gevolgd.

In 2021 is een Europese aanbestedingsprocedure uitgevoerd die (opnieuw) aan Arbo Unie is gegund (arbodienstverlening). Per 1 januari 2022 is het nieuwe contract met een aantal nieuwe afspraken van kracht. De verzuimanalyse over 2022 wordt door Arbo Unie opgesteld.

De grafiek hieronder toont het type verzuim en geeft inzicht in hoeveel procent van de medewerkers kort, middel of lang verzuimt.

Uitkeringen na ontslag / wachtgeld
In het onderwijs heeft de werknemer bij het eindigen van de arbeidsovereenkomst vaak recht op een bovenwettelijke uitkering (wachtgeld). In de cao’s PO en VO is dit beschreven. Het bestaat uit een aanvulling op de WW uitkering en (als men aan de voorwaarden voldoet) een aansluitende uitkering als de WW uitkering stopt.

Per 1 augustus 2022 is het reglement Participatiefonds primair onderwijs sterk gewijzigd. Bij ontslag betaalt het schoolbestuur (sinds die datum) een eigen bijdrage van 50% van de werkloosheidskosten (voorheen vaak 0%). Is het ontslag toetsbaar onvermijdbaar, dan worden de kosten voor 90% vergoed. Daarentegen is de afdracht aan het Participatiefonds sterk gedaald. In 2022 betrof het aantal personen in het primair onderwijs dat wachtgeld ontving 27 (2021: 32), 20 personen voor 1 augustus, en 7 personen na 1 augustus.

In het voortgezet onderwijs is sprake van 10 wachtgelders (2021: 34 wachtgelders) waarvoor 25% van de uitkeringskosten wordt betaald. 

In 2022 hebben we op elke locatie de Risico-Inventarisatie en Evaluatie uitgevoerd. Op basis van deze inventarisatie en evaluatie zijn de bestaande plannen van aanpak vervolgens geactualiseerd.

In 2021 heeft een Medewerkersonderzoek plaatsgevonden. De vervolgacties naar aanleiding van dit onderzoek zijn per school/afdeling vastgelegd in het format vervolgacties medewerkersonderzoek 2021. In 2022 zijn deze acties grotendeels uitgevoerd. De uitvoering van alle verbeterplannen monitoren we tijdens de Q-gesprekken (halfjaarlijkse gesprekken tussen scholen/sectoren en het college van bestuur). Daarnaast is op bestuursniveau een verbeterplan opgesteld. In 2023 wordt het medewerkersonderzoek opnieuw uitgezet.